TURİZM çeşitliliği açından giderek gelişen ülkemiz, sıra dışı işlere imza atmaya devam ediyor. En büyük eksiğimiz geleneksel sanatlarımızı yeterince gösterememek. Türkiye'ye gelen bir turist 'çinicilik', 'telkari işlemeciliği', 'halı kilim dokumacılığı', 'çancılık', 'kakmacılık', 'sedefkârlık' gibi onlarca geleneksel imalatın ürünlerini ancak turistik mağazalarda görüyor.
Oysa yılların geleneğinden süzülerek gelen bu üretim dallarının oldukça basit işliklerde nasıl üretildiğini göstermek tam bir turistik faaliyet...
BATIDA ÖZGÜN ÖRNEKLERİ VAR
Örneğin, Amerika gibi geleneksel turizmden fakir ülkeler bile otantik ürünlerin imalatını ziyaretçilere göstererek prestij sağlıyor ve kitlesel ilgi uyandırıyor. 'Kızılderili el sanatları', 'cam vitray atölyeleri' ve 'akçaağaç şekerleme ürünleri' gibi imalathaneler kilometrelerce uzaktan insanları çekiyor, eski devirlerin yalın inceliğine götürüyor.
Anadolu gibi dünyanın en gelişmiş el sanatları coğrafyasında maalesef birkaç örnek dışında tüm geleneksel el sanatlarımızı öğreterek gösteren bir 'turizm kompleksi' yok gibi. Bir ulusun kültür mirasını sergileyen bu sanat türü, ancak imalat şekli görüldükten sonra anlam kazanıyor. Bu açıdan turizmin anayolları üzerinde kurulacak "Anadolu el sanatları köyü" (geleneksel sanatlar köyü) her düzeyden turistin ilgi odağı olmaya aday.
Önemli olan, giderek sayıları azalan 'ustaları' bulup istihdam yaratmak ve onların yetiştireceği 'genç öğrencilerle' yola devam etmek.
YOL BOYLARI BİÇİLMİŞ KAFTAN
Eğer bir örnek vermek gerekirse; Antalya, Alanya, Bodrum, Marmaris, Çeşme civarında kurulacak 'geleneksel sanat köyleri' aynı anda çok sayıda geleneksel sanatın nasıl gerçekleştiğini ziyaretçiye gösterecek, büyük ilgi çekecektir. Bu köyler yine kendi alanının mimarisine uygun inşa edilecek 'işliklerde' hem imalat hem de gösteri amaçlı işler sergilenecek.
Tesisleri ziyaret eden bir turist 'Erzurum oltu taşı'ndan bir küpenin nasıl yapıldığını görecek, 'Rize bezi'nin nasıl dokunduğuna şahit olacak. Hatta oturup üretimi kendi deneyecek. Hızlı bir ticaret imkânı da yaratan 'küçük işlikler' tıpkı geçmişin derinliklerine bir seyahat gibi bir şey. Burada hem öğrenmek hem de görerek öğretmek var. Yapılan iş ister 'kalaycılık' olsun, isterse bir 'baston imalatı'... Esasen tüm geleneksel sanatların işlik olarak küçük bir örneğini kurmaya kalkarsanız önünüze tam 120 seçenek çıkıyor. Böylesine zengin otantik kültürü yaşatmak gerek.
HER AŞAMASINI YAŞADIĞINIZ BİR ÜRÜN...
Bu iş batıda hem 'seyirlik' hem de 'ticaret' amacıyla yapılıyor. Örneğin Fransa'da, 'geleneksel çikolatanın hangi koşullarda üretildiğini görenler' en azından 'göz önünde üretilen' ürünü satın almak zorunda kalıyor. İngilizlerse en ilkel 'viski imalatını' birer turistik gösteriye dönüştürüyor. Kısacası el sanatlarının en ilginç örneklerini kapsayan 'geleneksel sanat köyleri' cazibe merkezi olmaya aday.
Önemli olan, sistemin fuar yapılanması şeklinde değil, tamamen 'nostaljik dokuya uygun' inşa edilmesinden geçiyor. Ne kadar çok orijinallik o kadar çok ilgi! UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ İŞLER Yapılacak işler arasında hem kolay hem de zor olanlar var. Ama sonuçta marka ve sınaüretim yok. Hemen her şey el emeği, göz nuruna dayanıyor. Eğer iyi planlanmış tarihi bir atmosfer yaratılabilir ve özel mekânlar inşa edilebilirse ilgi artacaktır. Klasik el sanatları dışında çok ilgi görecek işlikler şunlar: 'Gömme süs işleri', 'eski kakma sanatı', 'Anadolu işi renkli camlar', 'taş yontuları', 'orijinal sırma ve nakışlar', 'eski dokumalar', 'geleneksel saraçlık ve yemenicilik', 'dövme bakırcılık', 'kuyum ve minecilik', nargile imalatçılığı' gibi çok sık rastlanılmayan sanat değeri yüksek el işleri...
'Geleneksel Anadolu el sanatları' projesini tek başına bir girişim olarak ele almak düşünülebileceği gibi, turistik karayollarımızın belli noktalarında 'zincir' haline getirmek de mümkün.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder